چکیده
به منظور بیان و توصیف مفاهیم و حفظ و غنای زبان می توان با استفاده از فرایند وندافزایی اقدام به واژه سازی و واژه پردازی کرد. این پژوهش بر آن است تا انواع وندها و ستاکهای سادة فعلی را که طی وندافزایی در گونه های مختلف زبان فارسی معیار از آنها استفاده می شود، تعیین نماید. علاوه بر آن ویژگیهای انواع مختلف وندافزایی به همراه تغییرات حاصل از این فرایند درهر یک از بخشهای نظام زبان بررسی خواهد شد. عواملی که مانع انواع وندافزایی می شوند، مطالعه خواهند شد و به تفاوت دو گونة نوشتاری و گفتاری زبان فارسی معیار که در نتیجة اعمال وندافزایی مشاهده می شوند، اشاره می شود. با توجه به نظریة حاکمیت و مرجع گزینی و طبق نتایج به دست آمده از بررسی داده های پیکره، در زبان فارسی معیار که دارای دو نوع وندافزایی آشکار و غیرآشکار است، از ۴۹ پیشوند و پسوند تصریفی و اشتقاقی و ۳۵۲ ستاک سادة فعلی طی وندافزایی تصریفی و اشتقاقی استفاده می شود. ستاکهای سادة فعلی، حاصل اتصال پسوند تصریفی زمان به ریشة انتزاعی فعل هستند. ریشة فعل، در هستة گروه فعلی و عناصر تصریفی فعل در هستة گروه تصریفی قرار دارند و وندهای اشتقاقی نیز دارای هیچ سطحی در سلسله مراتب ایکس تیره نیستند. در وندافزایی به ستاک فعل گذر از وندافزایی غیر آشکار تصریفی الزامی است. هر یک از انواع وندافزایی شامل ویژگیهای آوایی، معنایی، ساختواژی و نحوی خاصی است و در نتیجة اعمال آن تغییراتی در بخشهای نظام زبان به وجود می آید. علاوه بر آن، گاه عواملی دستوری و غیردستوری مانع این فرایند می شوند. همچنین در نتیجة وندافزایی تغییراتی در گونه های مختلف زبان مشاهده می شود. نوع ستاک، نوع وندها، تعداد وند و بر چسب گونه ای (نوشتاری و گفتاری) وندها و ستاکها در وندافزایی حائز اهمیت است.
فهرست مطالب
صفحهفصل اول: کلیات پژوهش
۱-۱- پیش گفتار………………………………………………………………………………………………………….. ۲
۱-۲- تعریف موضوع………………………………………………………………………………………………… ۳-۲
۱-۳- ضرورت و سابقة پژوهش……………………………………………………………………………….. ۴-۳
۱-۴- هدفهای پژوهش…………………………………………………………………………………………………. ۴
۱-۵- پرسشهای اصلی پژوهش……………………………………………………………………………………. ۴
۱-۶- فرضیه ها………………………………………………………………………………………………………… ۵-۴
۱-۷- روش انجام پژوهش……………………………………………………………………………………………. ۵
۱-۸- چارچوب نظری…………………………………………………………………………………………………… ۵
۱-۸-۱- نظریة حاکمیت و مرجع گزینی……………………………………………………. ۹-۶
۱-۸-۱-۱- نظریة ایکس تیره…………………………………………………………………. ۱۰
۱-۸-۱-۱-۱- برخی از مزایای نحو ایکس تیره………………………………… ۱۰
۱-۸-۱-۱-۲- قواعد نظریة ایکس تیره……………………………………… ۱۲-۱۰
۱-۸-۲- گروه تصریفی…………………………………………………………………………….. ۱۹-۱۰
۱-۹- تعریف اصطلاحات……………………………………………………………………………………………. ۱۹
۱-۹-۱- وند…………………………………………………………………………………………………….. ۲۰
۱-۹-۲- وند افزایی…………………………………………………………………………………………. ۲۰
۱-۹-۳- ستاک فعلی………………………………………………………………………………………. ۲۰
۱-۹-۴- زبان فارسی معیار…………………………………………………………………………….. ۲۰
۱-۹-۴-۱- زبان فارسی نوشتاری معیار………………………………………………. ۲۰
۱-۹-۴-۲- زبان فارسی گفتاری معیار………………………………………………… ۲۱
۱-۱۰- ساختار پژوهش………………………………………………………………………………………… ۲۲-۲۱
فصل دوم: پیشینة پژوهش
۲-۱- پیش گفتار…………………………………………………………………………………………………………… ۲۴
۲-۲- تاریخ مباحث ساختواژی در غرب………………………………………………………………. ۲۵-۲۴
۲-۲-۱- ساختواژه در مکتب ساختگرایی………………………………………………………. ۲۶-۲۵
۲-۲-۲-ساختواژه در مکتب زایشی………………………………………………………………… ۲۷-۲۶
۲-۲-۲-۱- ساختواژه در نظریة حاکمیت و مرجع گزینی……………………… ۲۸-۲۷
۲-۳- مطالعات زبانشناسان غیر ایرانی در زمینة ساختواژه………………………………………… ۲۸
۲-۳-۱- چامسکی (۱۹۷۰)…………………………………………………………………………….. ۲۹-۲۸
۲-۳-۲-هله (۱۹۷۳)……………………………………………………………………………………….. ۳۰-۲۹
۲-۳-۳-لیبر (۱۹۸۰)……………………………………………………………………………………….. ۳۱-۳۰
۲-۳-۴-ویلیامز (۱۹۸۱)………………………………………………………………………………………….. ۳۱
۲-۳-۵-کیپارسکی (۱۹۸۲)……………………………………………………………………………………. ۳۱
۲-۳-۶-سلکرک (۱۹۸۲)…………………………………………………………………………………. ۳۴-۳۲
۲-۳-۷-بائر (۱۹۸۳)………………………………………………………………………………………… ۳۵-۳۴
۲-۳-۸-متیوس (۱۹۹۱)…………………………………………………………………………………. ۳۶-۳۵
۲-۳-۹-کریستال (۱۹۹۲)………………………………………………………………………………………. ۳۶
۲-۳-۱۰-کاتامبا (۱۹۹۳)…………………………………………………………………………………. ۳۷-۳۶
۲-۳-۱۱-کریستال (۱۹۹۷)……………………………………………………………………………………. ۳۷
۲-۴- مطالعات ایرانیان در زمینة ساختواژه…………………………………………………………………. ۳۷
۲-۴-۱- پژوهشهای سنتی……………………………………………………………………………………. ۳۷
۲-۴-۱-۱- ابن سینا (قرن چهارم)………………………………………………………….. ۳۸-۳۷
۲-۴-۱-۲- شمس قیس رازی (قرن هفتم)…………………………………………………… ۳۸
۲-۴-۱-۳- میرزاحبیب اصفهانی (اوایل قرن چهاردهم)……………………………….. ۳۸
۲-۴-۱-۴- پنج استاد (۱۳۶۳)……………………………………………………………………… ۳۸
۲-۴-۱-۵- خانلری (۱۳۶۳)……………………………………………………………………………. ۳۹
۲-۴-۱-۶- انوری و گیوی (۱۳۶۳)………………………………………………………………… ۳۹
۲-۴-۱-۷- خلیلی (۱۳۷۱)…………………………………………………………………………….. ۳۹
۲-۴-۱-۸- نوبهار (۱۳۷۲)……………………………………………………………………….. ۴۰-۳۹
۲-۴-۱-۹- میرزایی (۱۳۷۲)………………………………………………………………………….. ۴۰
۲-۴-۱-۱۰- مقربی (۱۳۷۲)…………………………………………………………………………… ۴۰
۲-۴-۱-۱۱- شریعت (۱۳۷۵)…………………………………………………………………. ۴۱-۴۰
۲-۴-۲- پژوهشهای نوین………………………………………………………………………………………. ۴۱
۲-۴-۲-۱- پیرشفیعی (۱۳۶۱)………………………………………………………………………. ۴۱
۲-۴-۲-۲- فری (۱۳۷۰)………………………………………………………………………………… ۴۲
۲-۴-۲-۳- صادقی (۷۲-۱۳۷۰)…………………………………………………………………….. ۴۲
۲-۴-۲-۴- کشانی (۱۳۷۱)…………………………………………………………………….. ۴۳-۴۲
۲-۴-۲-۵- سامعی (۱۳۷۵)…………………………………………………………………….. ۴۴-۴۳
۲-۴-۲-۶- اسحاقی (۱۳۷۵)…………………………………………………………………………… ۴۴
۲-۴-۲-۷- طباطبایی (۱۳۷۶)………………………………………………………………… ۴۵-۴۴
۲-۴-۲-۸- هاجری (۱۳۷۷)…………………………………………………………………………… ۴۵
۲-۴-۲-۹- مدرس خیابانی (۱۳۷۸)………………………………………………………………. ۴۵
۲-۴-۲-۱۰- کمالی نفر (۱۳۷۸)…………………………………………………………….. ۴۶-۴۵
۲-۴-۲-۱۱- قطره (۱۳۷۹)…………………………………………………………………………….. ۴۶
۲-۴-۲-۱۲- کلباسی (۱۳۸۰)…………………………………………………………………. ۴۷-۴۶
۲-۴-۲-۱۳- شریف (۱۳۸۱)………………………………………………………………………….. ۴۷
۲-۴-۲-۱۴- طباطبایی (۱۳۸۲)…………………………………………………………………….. ۴۷
۲-۵- معایب دستورهای سنتی……………………………………………………………………………………. ۴۸
۲-۶- اشتقاق در زبان عربی………………………………………………………………………………………….. ۴۸
۲-۷- اشتقاق در زبان فارسی از دیدگاه سنتی……………………………………………………. ۵۰-۴۸
فصل سوم: فهرست افعال ساده و مشتقات
۳-۱- پیش گفتار…………………………………………………………………………………………………………… ۵۲
۳-۲- واژه……………………………………………………………………………………………………………………….. ۵۲………..
۳-۲-۱-واژه از نظر آوایی……………………………………………………………………………… ۵۳
۳-۲-۲-واژه از نظر ساختواژی……………………………………………………………………… ۵۳
۳-۲-۳- واژه از نظر معنایی…………………………………………………………………………. ۵۳
۳-۳- انواع واژه از نظر ساخت درونی………………………………………………………………………….. ۵۳
۳-۳-۱- واژة بسیط………………………………………………………………………………………. ۵۳
۳-۳-۲-واژة غیربسیط………………………………………………………………………………….. ۵۴
۳-۳-۲-۱-واژة مرکب……………………………………………………………………………… ۵۴
۳-۳-۲-۲- واژة مشتق……………………………………………………………………………. ۵۴
۳-۳-۲-۳- واژة مشتق – مرکب / مرکب – مشتق…………………………….. ۵۴
۳-۴- تکواژ ……………………………………………………………………………………………………………………. ۵۵
۳-۵- گونة تکواژ……………………………………………………………………………………………………………. ۵۵
۳-۶- تکواژ گونه …………………………………………………………………………………………………………… ۵۵
۳-۷- انواع تکواژ در زبان فارسی………………………………………………………………………………….. ۵۶
۳-۷-۱- انواع تکواژ از لحاظ توزیع………………………………………………………………. ۵۶
۳-۷-۱-۱-تکواژ آزاد……………………………………………………………………………….. ۵۷
۳-۷-۱-۲- تکواژ وابسته…………………………………………………………………………. ۵۷
۳-۷-۲-انواع تکواژ آزاد و وابسته از لحاظ معنایی……………………………………… ۵۷
۳-۷-۲-۱-تکواژ آزاد واژگانی (قاموسی)………………………………………………… ۵۷
۳-۷-۲-۲-تکواژ آزاد دستوری (نقشی)…………………………………………………. ۵۷
۳-۷-۲-۳- تکواژ وابستة واژگانی…………………………………………………………… ۵۸
۳-۷-۲-۴-تکواژ وابستة دستوری…………………………………………………………… ۵۸
۳-۷-۳-انواع تکواژهای وابستة دستوری از لحاظ نقش……………………………… ۵۸
۳-۷-۳-۱- وندهای تصریفی…………………………………………………………… ۵۹-۵۸
۳-۷-۳-۲-وندهای اشتقاقی……………………………………………………………………. ۵۹
۳-۷-۳-۳- واژه بستها……………………………………………………………………… ۶۰-۵۹
۳-۷-۳-۳-۱- واژه بستهای زبان فارسی…………………………………. ۶۱-۶۰
۳-۷-۴- انواع وندها از لحاظ جایگاه…………………………………………………………….. ۶۱
۳-۷-۴-۱- پیشوند………………………………………………………………………………….. ۶۱
۳-۷-۴-۲-پسوند……………………………………………………………………………………… ۶۱
۳-۷-۴-۳-میانوند…………………………………………………………………………….. ۶۲-۶۱
۳-۷-۴-۴-پیراوند……………………………………………………………………………………. ۶۲
۳-۷-۵- انواع وند از لحاظ میزان زایایی……………………………………………………… ۶۲
۳-۷-۵-۱- وندهای مرده………………………………………………………………………… ۶۲
۳-۷-۵-۲- وندهای سترون…………………………………………………………………….. ۶۲
۳-۷-۵-۳-وندهای زایا…………………………………………………………………………….. ۶۲
۳-۸- وندافزایی………………………………………………………………………………………………………………. ۶۳
۳-۸-۱- وندافزایی تصریفی…………………………………………………………………………………….. ۶۳
۳-۸-۲- وندافزایی اشتقاقی…………………………………………………………………………………….. ۶۴
۳-۹- انواع فعل در زبان فارسی از لحاظ ساختمان…………………………………………………….. ۶۴
۳-۹-۱- افعال بسیط……………………………………………………………………………………………… ۶۵
۳-۹-۲- افعال غیربسیط……………………………………………………………………………………….. ۶۵
۳-۹-۲-۱- افعال مرکب…………………………………………………………………………………… ۶۵
۳-۹-۳-۲- افعال پیشوندی……………………………………………………………………………. ۶۵
۳-۱۰- وند به چه افزوده می شود……………………………………………………………………………….. ۶۵
۳-۱۰-۱- ریشه………………………………………………………………………………………………………. ۶۵
۳-۱۰-۲- ستاک…………………………………………………………………………………………………….. ۶۶
۳-۱۰-۳- پایه…………………………………………………………………………………………………………. ۶۶
۳-۱۱- تفاوت ریشه و پایه…………………………………………………………………………………………….. ۶۶
۳-۱۲- مبنای اشتقاق و تصریف……………………………………………………………………………. ۶۷-۶۶
۳-۱۳- ریشة فعل………………………………………………………………………………………………………….. ۶۷
۳-۱۴- نکاتی دربارة فهرست افعال ساده…………………………………………………………………….. ۶۸
- فهرست افعال ساده
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
۴-۱- پیش گفتار………………………………………………………………………………………………………… ۱۲۵
۴-۲- وندافزایی در زبان فارسی معیار……………………………………………………………… ۱۲۶-۱۲۵
۴-۲-۱- وندافزایی آشکار……………………………………………………………………………………… ۱۲۸
۴-۲-۱-۱- پیشوندافزایی……………………………………………………………………………….. ۱۲۸
۴-۲-۱-۲- پسوند افزایی……………………………………………………………………………….. ۱۲۸
۴-۲-۲-وندافزایی غیر آشکار……………………………………………………………………… ۱۲۹-۱۲۸
۴-۳-وندافزایی تصریفی و اشتقاقی در زبان فارسی معیار……………………………………….. ۱۲۹
بخش اول: وندافزایی تصریفی
۴-۴- وندافزایی تصریفی در زبان فارسی معیار………………………………………………………… ۱۳۱
۴-۴-۱- وندافزایی غیرآشکار تصریفی………………………………………………………. ۱۳۲-۱۳۱
۴-۴-۲-وندافزایی آشکار تصریفی………………………………………………………………………… ۱۳۲
۴-۴-۲-۱-پیشوند افزایی تصریفی………………………………………………………………….. ۱۳۲
۴-۴-۲-۲-پسوند افزایی تصریفی……………………………………………………………………. ۱۳۳
۴-۵- وندهای تصریفی زبان فارسی معیار که به ستاکهای سادة فعلی می پیوندند. ۱۳۳
۴-۵-۱-پیشوندهای تصریفی زبان فارسی معیار که به ستاکهای سادة فعلی
می پیوندند…………………………………………………………………………………………………………………… ۱۳۳
۴-۵-۱-۱- /na-/ پیشوند تصریفی منفی ساز…………………………………………… ۱۳۴
۴-۵-۱-۲- /be-/ پیشوند تصریفی وجه ساز…………………………………………….. ۱۳۵
۴-۵-۱-۳- /mi-/ پیشوند تصریفی وجه ساز……………………………………………. ۱۳۶
۴-۵-۱-۳-۱- استفاده از افعال کمکی برای بیان وجه………………………… ۱۳۷
۴-۵-۱-۴- /mi-/ پیشوند تصریفی نمود ساز…………………………………. ۱۳۸-۱۳۷
۴-۵-۲- پسوندهای تصریفی زبان فارسی معیار که به ستاکهای سادة فعلی
می پیوندند…………………………………………………………………………………………………………………… ۱۳۸
۴-۵-۲-۱- /-e/ پسوند تصریفی نمود ساز…………………………………………………. ۱۳۹
۴-۵-۲-۲-/-ân/ پسوند تصریفی سببی ساز…………………………………… ۱۴۲-۱۴۰
۴-۵-۲-۳-/-id/ پسوند تصریفی گذشته ساز………………………………….. ۱۴۳-۱۴۲
۴-۵-۲-۴-پسوندهای تصریفی مطابقت……………………………………………… ۱۴۵-۱۴۳
۴-۶- پسوندهای تصریفی زبان فارسی که به پایه های غیرفعلی می پیوندند ۱۴۶-۱۴۵
۴-۶-۱- /-ân , -hâ/ پسوندهای تصریفی جمع ساز……………………………………… ۱۴۶
۴-۶-۲-/-tar/ پسوند تصریفی صفت تفضیلی…………………………………………………. ۱۴۶
۴-۶-۳-/-om/ پسوند تصریفی اعداد ………………………………………………………………. ۱۴۶
۴-۷- ستاکهای حال بدون صورت تصریفی…………………………………………………….. ۱۴۸-۱۴۶
۴-۸- جدول وندهای تصریفی ستاکهای سادة فعلی………………………………………………… ۱۴۸
۴-۹- تلفیق انواع وندافزایی تصریفی و ستاکهای سادة فعلی………………………… ۱۴۹-۱۴۸
۴-۱۰- ویژگیها و تغییرات حاصل از وندافزایی تصریفی………………………………………….. ۱۴۹
۴-۱۰-۱- ویژگیهای آوایی وندافزایی تصریفی………………………………………………….. ۱۵۰
۴-۱۰-۱-۱-تکواژ گونگی…………………………………………………………………………….. ۱۵۰
۴-۱۰-۱-۲-توزیع تکمیلی………………………………………………………………………….. ۱۵۰
۴-۱۰-۱-۳-همگونی…………………………………………………………………………………… ۱۵۱
۴-۱۰-۱-۴-درج همخوان…………………………………………………………………………… ۱۵۱
۴-۱۰-۱-۵- حذف………………………………………………………………………………………. ۱۵۲
۴-۱۰-۱-۵-۱-حذف آخرین همخوان پسوند مطابقت……………………… ۱۵۲………..
۴-۱۰-۱-۵-۲-حذف بخشی از ستاک فعلی……………………………………… ۱۵۲………..
۴-۱۰-۱-۵-۳-حذف همخوان میانجی………………………………………………. ۱۵۲………..
۴-۱۰-۱-۵-۴-حذف واکة و همخوان ستاک…………………………………….. ۱۵۳………..
۴-۱۰-۱-۶- تغییر همخوان………………………………………………………………………. ۱۵۳………..
۴-۱۰-۱-۶-۱- تغییر همخوان پسوند تصریفی مطابقت………………….. ۱۵۳
۴-۱۰-۱-۶-۲- تغییر همخوان ستاک………………………………………………. ۱۵۳
۴-۱۰-۱-۷- تغییر جایگاه تکیة ستاک……………………………………………………… ۱۵۳
۴-۱۰-۲-ویژگیهای معنایی وندافزایی تصریفی……………………………………………….. ۱۵۴
۴-۱۰-۲-۱- معنی قاعده مند و پیش بینی پذیر………………………………………. ۱۵۴
۴-۱۰-۲-۲-نشانداری معنایی…………………………………………………………….. ۱۵۵-۱۵۴
۴-۱۰-۳-ویژگیهای ساختواژی وندافزایی تصریفی……………………………………………. ۱۵۵
۴-۱۰-۳-۱- زایایی……………………………………………………………………………………… ۱۵۵
۴-۱۰-۳-۲-نبودن خلاء اتفاقی…………………………………………………………………… ۱۵۶
۴-۱۰-۳-۳-قاعده مندی…………………………………………………………………………….. ۱۵۷
۴-۱۰-۳-۴-عدم قابلیت جایگزینی……………………………………………………………. ۱۵۷
۴-۱۰-۳-۵-وند آرایی……………………………………………………………………….. ۱۵۸-۱۵۷
۴-۱۰-۳-۶- وندافزایی چندگانه…………………………………………………………………. ۱۵۸
۴-۱۰-۳-۷- همنشینی و جانشینی وندها……………………………………… ۱۵۹-۱۵۸
۴-۱۰-۳-۸- افزایش تعداد مدخلهای واژگانی…………………………………………… ۱۵۹
۴-۱۰-۴- ویژگیهای نحوی وندافزایی تصریفی……………………………………………….. ۱۶۰
۴-۱۰-۴-۱-وند به عنوان هستة نحوی و تراوش ویژگی آن …………. ۱۶۲-۱۶۰
۴-۱۰-۴-۲-ساخت موضوعی……………………………………………………………. ۱۶۵-۱۶۲
۴-۱۰-۴-۳- هستة گروه فعلی………………………………………………………….. ۱۶۶-۱۶۵
۴-۱۰-۴-۴-عنصر تصریفی INFL…………………………………………………. 168-166
4-10-4-4-1-اتصال وندهای زمان و مطابقت…………………………………… ۱۶۸
۴-۱۰-۴-۴-۲-اتصال پیشوند منفی ساز…………………………………… ۱۷۰-۱۶۹
۴-۱۰-۴-۵- وندهای تصریفی وجه ساز، نمود ساز و سببی ساز…………….. ۱۷۰
۴-۱۰-۴-۶- جایگاه افعال کمکی……………………………………………………………….. ۱۷۱
۴-۱۱- محدودیتهای وندافزایی تصریفی……………………………………………………………………. ۱۷۱
۴-۱۱-۱- محدودیتهای آوایی……………………………………………………………………………… ۱۷۱
۴-۱۱-۲- محدودیتهای معنایی…………………………………………………………………………… ۱۷۲
۴-۱۱-۳- محدودیتهای ساختواژی……………………………………………………………………… ۱۷۲
۴-۱۱-۳-۱- ممانعت…………………………………………………………………………………….. ۱۷۲
۴-۱۱-۳-۲- نوع ستاک فعلی……………………………………………………………. ۱۷۳-۱۷۲
۴-۱۱-۴- محدودیتهای نحوی……………………………………………………………………………… ۱۷۳
بخش دوم: وندافزایی اشتقاقی
۴-۱۲- وندافزایی اشتقاقی در زبان فارسی معیار……………………………………………………… ۱۷۵
۴-۱۳- وندافزایی غیر آشکار اشتقاقی………………………………………………………………………. ۱۷۵
۴-۱۳-۱- تبدیل ستاک فعلی به اسم…………………………………………………………………. ۱۷۶………..
۴-۱۳-۱-۱- تبدیل ستاک حال به اسم……………………………………………………….. ۱۷۶
۴-۱۳-۱-۲-تبدیل ستاک گذشته به اسم……………………………………………………. ۱۷۶
۴-۱۳-۲- تبدیل اسم به ریشة فعلی…………………………………………………………………… ۱۷۶
۴-۱۳-۳-تبدیل فعل تصریف شده به پایة غیرفعلی………………………………………….. ۱۷۷………..
۴-۱۳-۳-۱- تبدل فعل مضارع به اسم………………………………………………………… ۱۷۷
۴-۱۳-۳-۲- تبدیل فعل ماضی به اسم………………………………………………………… ۱۷۸
۴-۱۳-۳-۳- تبدیل فعل امر به مقولة غیر فعلی………………………………………….. ۱۷۸………..
۴-۱۳-۳-۴-تبدیل فعل نهی به مقولة غیر فعلی…………………………………………. ۱۷۸
۴-۱۳-۴-تبدیل صفت به اسم…………………………………………………………………… ۱۷۹-۱۷۸
۴-۱۴- اهمیت وندافزایی غیر آشکار اشتقاقی……………………………………………….. ۱۸۰-۱۷۹
۴-۱۵- پیشوندهای اشتقاقی زبان فارسی معیار که به ستاکهای سادة فعلی می پیوندند……….. ۱۸۰
۴-۱۵-۱- پیشوند اشتقاقی نفی /na-, nâ-/………………………………………… ۱۸۱-۱۸۰
۴-۱۵-۲- پیشوندهای فعلی………………………………………………………………………. ۱۸۳-۱۸۱
- تفاوت فعلهای مرکب و پیشوندی……………………………………………………. ۱۸۳
تفاوت قیدها و پیشوندهای فعلی…………………………………………………….. ۱۸۳
۴-۱۵-۲-۱- باز – /bâz-/…………………………………………………………………………….. 184
4-15-2-2- سر – /sar-/……………………………………………………………………………… 184
4-15-2-3- پیش – /piš-/………………………………………………………………………….. ۱۸۴………..
۴-۱۵-۲-۴- بر – /bar-/………………………………………………………………………………. 185
4-15-2-5- در – /dar-/……………………………………………………………………………… 185
4-15-2-6- وا- /vâ-/…………………………………………………………………………………… ۱۸۵
۴-۱۵-۲-۷- پس – /pas-/…………………………………………………………………………… 185
4-15-2-8- فرا- /farâ-/……………………………………………………………………………… ۱۸۶
۴-۱۵-۲-۹- فرو- /foru-/…………………………………………………………………………… 186
4-15-2-10- ور – /var-/……………………………………………………………………………. 186
4-16- فهرست مشتقات حاصل از پیوند پیشوندهای فعلی با ستاکهای فعلی ۱۸۸-۱۸۶
۴-۱۷- جدول بسامدی پیشوندهای فعلی………………………………………………………………… ۱۸۸
۴-۱۸- پسوندهای اشتقاقی زبان فارسی معیار که به ستاکهای فعلی می پیوندند.. ۱۸۹
۴-۱۸-۱- پسوندهای اشتقاقی ستاک حال……………………………………………………….. ۱۸۹
۴-۱۸-۱-۱- -َنده /-ande/…………………………………………………………….. 190-189
4-18-1-1-1- ستاکهیا حال بدون پسوند /-ande/………………. 191-190
4-18-1-2- -ِش /-eš/……………………………………………………………………………….. ۱۹۱
۴-۱۸-۱-۳- تکواژ صفر //…………………………………………………………………………. ۱۹۱
۴-۱۸-۱-۴- -ه، ـه /-e/……………………………………………………………………. 192-191
4-18-1-5- -ان /-ân/………………………………………………. 192
4-18-1-6- -ا /-â/ …………………………………………………. ۱۹۲
۴-۱۸-۱-۷- -َک /-ak/ ……………………………………………………………………………… 192
4-18-1-8- مان /-mân/ …………………………………………………………………………. 192
4-18-1-9- -َند /-and/ …………………………………………………………………………… 193
4-18-1-10- ناک /-nâk/ ……………………………………………………………………….. 193
4-18-1-11- گار/-gâr/ …………………………………………………………………………… ۱۹۳
۴-۱۸-۱-۱۲- – و /-u/………………………………………………………………………………… 193
4-18-1-13- – انه /-âne/………………………………………….. 193
4-18-1-14- اک /-âk/…………………………………………………………………………… 193
4-18-1-15- – ون /-un/ ………………………………………………………………………… 194
4-18-1-16- – ال /-âl/ ……………………………………………………………………………. 194
4-18-1-17- گاه /-gâh/…………………………………………………………………………. 194
4-18-1-18-چه /-če/……………………………………………………………………………….. 194
4-18-1-19—ار /-âr/ ……………………………………………………………………………… 194
4-18-2- پسوندهای اشتقاقی ستاک گذشته……………………………………………………… ۱۹۴
۴-۱۸-۲-۱- -َن /-an/………………………………………………………………………… 195-194
4-18-2-2- -ه، ـه /-e/……………………………………………………………………………….. 195
4-18-2-2-1- ستاکهای گذشته بدون پسوند اشتقاقی /-e/……… 196-195
4-18-2-3-تکواژ صفر //-………………………………………………………………………….. ۱۹۶
۴-۱۸-۲-۴- -ار /-âr/ ………………………………………………………………………………….. 196
4-18-2-5-گار /-gâr/………………………………………………………………………………… 196
4-18-2-6-مان /-mân/………………………………………………………………………………. 197
4-19- ستاکهای حال بدون مشتق…………………………………………………………………………… ۱۹۷
۴-۲۰- نکته ای دربارة پسوندهای /-i, -gar, -gâh, -kâr/………………….. 198-197
4-21- جدول بسامدی پسوندهای ستاک حال……………………………………………… ۱۹۹-۱۹۸
۴-۲۲-جدول بسامدی پسوندهای ستاک گذشته………………………………………….. ۲۰۰-۱۹۹
۴-۲۳- تعداد وندهای اشتقاقی زبان فارسی که معیار که به ستاکهای سادة فعلی
می پیوندند…………………………………………………………………………………………………………………… ۲۰۰
۴-۲۴- تعداد مشتقات وندهای اشتقاقی زبان فارسی معیار که به ستاکهای سادة فعلی می پیوندند ۲۰۱
۴-۲۵- تلفیق انواع وندافزایی اشتقاقی و ستاکهای سادة فعلی………………………………. ۲۰۲
۴-۲۶- ویژگیها و تغییرات حاصل از وندافزایی اشتقاقی…………………………………………. ۲۰۲
۴-۲۶-۱- ویژگیهای آوایی وندافزایی اشتقاقی……………………………………………………. ۲۰۳………..
۴-۲۶-۱-۱-درج واکه……………………………………………………………………………….. ۲۰۴
۴-۲۶-۱-۲-حذف واکه………………………………………………………………………………….. ۲۰۴
۴-۲۶-۱-۳-تغییر جایگاه تکیه………………………………………………………………………. ۲۰۵
۴-۲۶-۱-۴-هم آوایی…………………………………………………………………………… ۲۰۶-۲۰۵
۴-۲۶-۲-ویژگیهای معنایی وندافزایی اشتقاقی…………………………………………………… ۲۰۶
۴-۲۶-۲-۱-تغییر معنا……………………………………………………………………………………. ۲۰۶
۴-۲۶-۲-۲-هستة معنایی……………………………………………………………………. ۲۰۷-۲۰۶
۴-۲۶-۲-۳-بی قاعدگی و پیش بینی ناپذیر بودن معنا………………………………. ۲۰۷
۴-۲۶-۲-۴-چندمعنایی…………………………………………………………………………………. ۲۰۷
۴-۲۶-۲-۵- نشانداری معنایی…………………………………………………………….. ۲۰۸-۲۰۷
۴-۲۶-۳- ویژگیهای ساختواژی وندافزایی اشتقاقی………………………………………………. ۲۰۸
۴-۲۶-۳-۱- زایایی…………………………………………………………………………………………. ۲۰۸
۴-۲۶-۳-۱-۱- زایایی فرایند…………………………………………………………. ۲۰۹-۲۰۸
۴-۲۶-۳-۱-۲- زایایی وند……………………………………………………………………….. ۲۰۹
۴-۲۶-۳-۱-۳- زایایی بر حسب نوع پایه……………………………………… ۲۱۰-۲۰۹
۴-۲۶-۳-۲- واژگانی شدگی……………………………………………………………………………. ۲۱۰
۴-۲۶-۳-۳-شفافیت و تیرگی……………………………………………………………….. ۲۱۱-۲۱۰
۴-۲۶-۳-۴-ممانعت……………………………………………………………………………….. ۲۱۲-۲۱۱
۴-۲۶-۳-۵-خلاء اتفاقی………………………………………………………………………………….. ۲۱۲
۴-۲۶-۳-۶-بی قاعدگی…………………………………………………………………………………… ۲۱۳
۴-۲۶-۳-۷-انحصار…………………………………………………………………………………. ۲۱۴-۲۱۳
۴-۲۶-۳-۸-قابلیت جایگزینی ………………………………………………………………………… ۲۱۴
۴-۲۶-۳-۹-وندافزایی چندگانه……………………………………………………………… ۲۱۶-۲۱۵
۴-۲۶-۳-۱۰-جانشینی وندها………………………………………………………………………….. ۲۱۶
۴-۲۶-۳-۱۱-وندآرایی…………………………………………………………………………… ۲۱۷-۲۱۶
۴-۲۶-۴- ویژگیهای نحوی وندافزایی اشتقاقی…………………………………………………….. ۲۱۸
۴-۲۶-۴-۱-تعبیر مقولة پایه…………………………………………………………………………… ۲۱۸
۴-۲۶-۴-۲-وند به عنوان هستة نحوی و تراوش ویژگی آن………………. ۲۲۱-۲۱۸
۴-۲۶-۴-۳- جایگاه وند اشتقاقی……………………………………………………………………. ۲۲۲
۴-۲۶-۴-۴- چارچوب زیر مقوله ای وند……………………………………………… ۲۲۳-۲۲۲
۴-۲۶-۴-۵- ساخت موضوعی…………………………………………………………………………. ۲۲۳
۴-۲۷- محدودیتهای وندافزایی اشتقاقی…………………………………………………………………… ۲۲۴
۴-۲۷-۱- محدودیتهای دستوری……………………………………………………………………….. ۲۲۴
۴-۲۷-۱-۱-محدودیتهای آوایی……………………………………………………….. ۲۲۵-۲۲۴
۴-۲۷-۱-۲- محدودیتهای معنایی……………………………………………………………… ۲۲۵
۴-۲۷-۱-۲-۱-ابهام معنایی……………………………………………………………….. ۲۲۵
۴-۲۷-۱-۲-۲-نشانداری معنایی……………………………………………………….. ۲۲۵
۴-۲۷-۱-۳- محدودیتهای ساختواژی…………………………………………………………….. ۲۲۵
۴-۲۷-۱-۳-۱-ممانعت…………………………………………………………………………….. ۲۲۶
۴-۲۷-۱-۳-۲-عدم تناسب گونه ای وند و ستاک فعلی……………………….. ۲۲۶
۴-۲۷-۱-۳-۳-تعداد وندهای اشتقاقی………………………………………….. ۲۲۷-۲۲۶
۴-۲۷-۱-۳-۴-زایا نبودن وند………………………………………………………………….. ۲۲۷
۴-۲۷-۱-۴–محدودیتهای نحوی……………………………………………………………………. ۲۲۷
۴-۲۷-۱-۴-۱-واژه بست…………………………………………………………………………. ۲۲۷
۴-۲۷-۱-۴-۲-پسوند تصریفی مطابقت…………………………………………………… ۲۲۸
۴-۲۷-۲- محدودیتهای غیر دستوری…………………………………………………………………. ۲۲۸
۴-۲۷-۲-۱- محدودیتهای زیباشناختی…………………………………………………………. ۲۲۸
فصل پنجم: یافته ها و پیامدها
۵-۱- پیش گفتار………………………………………………………………………………………………………… ۲۳۰
۵-۲- یافته های پژوهش……………………………………………………………………………………………. ۲۳۰
۵-۲-۱- زبان فارسی معیار از چه وندها و ستاکهای سادة فعلی در وند افزایی استفاده می کند؟ ۲۳۲-۲۳۰
۵-۲-۲-ویژگیهای انواع مختلف وندافزایی چیست؟…………………………………………… ۲۳۲
۵-۲-۳- تغییرات حاصل از انواع وندافزایی چیست؟……………………………………….. ۲۳۲
۵-۲-۴-وندافزایی تابع چه محدودیتهایی است؟………………………………………………… ۲۳۲
۵-۲-۵-چه تفاوتهایی در نتیجة وندافزایی در گونه های مختلف زبان فارسی معیار دیده می شود؟ ۲۳۴-۲۳۳
۵-۳- پیامدهای نظری و کاربردی پژوهش……………………………………………………………….. ۲۳۴
۵-۳-۱-وندهای تصریفی………………………………………………………………………………………… ۲۳۵
۵-۳-۲- وندهای اشتقاقی……………………………………………………………………………. ۲۳۶-۲۳۵
۵-۳-۳- ستاکها…………………………………………………………………………………………….. ۲۳۷-۲۳۶
۵-۳-۴- فرایندها………………………………………………………………………………………… ۲۳۸-۲۳۷
۵-۴- پیشنهادهایی برای پژوهشهای بیشتر……………………………………………………………… ۲۳۸
- واژه نامه
واژه نامة فارسی – انگلیسی……………………………………………………………………….. ۲۴۸-۲۴۰
واژه نامهٴ انگلیسی – فارسی……………………………………………………………………….. ۲۵۷-۲۴۹
- کتابنامه
- کتابنامة فارسی………………………………………………………………………………………….. ۲۶۳-۲۵۹
- کتابنامة انگلیسی………………………………………………………………………………………. ۲۶۵-۲۶۴
چکیدة انگلیسی……………………………………………………………………………………………….. ۲۶۷-۲۶۵
- پیوست
پیوست ۱: افعال سادة پربسامد
پیوست ۲: ریشه های فعلی با دو ستاک گذشته
پیوست ۳: صورتهای سببی
پیوست ۴: ستاکهای گونة گفتاری
پیوست ۵: اسامی خاص مشتق
فهرست جدولها
صفحه۴-۱: صرف فعل کمکی “بود” در وجه اخباری و التزامی………………………………………. ۱۳۷
۴-۲: عنصر تصریفی مطابقت در زبان فارسی نوشتاری معیار………………………………….. ۱۴۴
۴-۳: عنصر تصریفی مطابقت در زبان فارسی گفتاری معیار……………………………………. ۱۴۵
۴-۴: وندهای تصریفی زبان فارسی معیار که به ستاکهای سادة فعلی می پیوندند.. ۱۴۸
۴-۵: تلفیق انواع وند افزایی تصریفی و ستاکهای سادة فعلی در زبان فارسی معیار ۱۴۹
۴-۶: نشانداری معنایی در وندافزایی تصریفی…………………………………………………………… ۱۵۵
۴-۷: بسامد پیشوندهای فعلی……………………………………………………………………………………. ۱۸۹
۴-۸: بسامد پسوندهای اشتقاقی ستاک حال……………………………………………………………. ۱۹۹
۴-۹: بسامد پسوندهای اشتقاقی ستاک گذشته……………………………………………………….. ۲۰۰
۴-۱۰: تعداد وندهای اشتقاقی ستاکهای سادة فعلی……………………………………………….. ۲۰۱
۴-۱۱: تعداد مشتقات وندهای اشتقاقی فعلی………………………………………………………….. ۲۰۱
۴-۱۲: تلفیق انواع وندافزایی اشتقاقی و ستاکهای سادة فعلی در زبان فارسی معیار ۲۰۲
۵-۱: درصد کاربرد وندافزایی اشتقاقی و تصریفی در گونه های زبان فارسی معیار.. ۲۳۴
فهرست نمودارها
صفحه۱-۱: طرح کلی نظریة حاکمیت و مرجع گزینی…………………………………………………………… ۹
۱-۲: الگوی سازه ای گروهها………………………………………………………………………………………… ۱۱
۱-۳: جملة دارای فعل کمکی………………………………………………………………………………………. ۱۴
۱-۴: جملة بدون فعل کمکی……………………………………………………………………………………….. ۱۴
۱-۵: جایگاه عناصر تصریفی فعل………………………………………………………………………………… ۱۶
۱-۶: جایگاه متمم ساز (۱)…………………………………………………………………………………………… ۱۷
۱-۷: جایگاه متمم ساز (۲)…………………………………………………………………………………………… ۱۸
۱-۸: نمودار جملة سادة انگلیسی طبق نظریة حاکمیت و مرجع گزینی…………………. ۱۹
۲-۱: سطوح زبانی………………………………………………………………………………………………………….. ۲۵
۲-۲: تراوش ویژگی وند در زبان انگلیسی……………………………………………………………………. ۳۰
۳-۱: انواع واژه در زبان فارسی……………………………………………………………………………………… ۵۳
۳-۲: انواع تکواژ در زبان فارسی……………………………………………………………………………………. ۵۶
۳-۳: انواع فعل در زبان فارسی…………………………………………………………………………………….. ۶۴
۳-۴: ریشة فعلی و عنصر تصریفی زمان………………………………………………………………………. ۶۷
۴-۱: وندافزایی در زبان فارسی معیار………………………………………………………………………… ۱۲۷
۴-۲: تراوش در زبان انگلیسی……………………………………………………………………………………. ۱۶۱
۴-۳: تراوش در زبان فارسی……………………………………………………………………………………….. ۱۶۲
۴-۴: ساخت موضوعی واژه…………………………………………………………………………………………. ۱۶۴
۴-۵: گروه فعلی…………………………………………………………………………………………………………… ۱۶۵
۴-۶: ساختار درونی جملة سادة متعدی در زبان انگلیسی طبق آراء پولاک………….. ۱۶۷
فهرست نمودارها
صفحه۴-۷: اتصال پسوندهای زمان و مطابقت……………………………………………………………………… ۱۶۹
۴-۸: اتصال وندهای مطابقت، زمان و منفی ساز………………………………………………………. ۱۷۰
۴-۹: تراوش ویژگی پسوند اشتقاقی………………………………………………………………………….. ۲۲۰
۴-۱۰:تراوش ویژگی پیشوند اشتقاقی……………………………………………………………………….. ۲۲۰
۴-۱۱:تراوش ویژگی وند در پسوند افزایی چندگانة اشتقاقی ………………………………… ۲۲۱
۴-۱۲: تراوش ویژگی وند در واژة حامل پیشوند و پسوند اشتقاقی………………………… ۲۲۱
۴-۱۳: جایگاه وند و خواهر آن …………………………………………………………………………………. ۲۲۲
کتابنامة فارسی:
- ابوالقاسمی ، محسن (۱۳۷۷) دستور تاریخی مختصر زبان فارسی، تهران: انتشارات سمت.
- احمدی گیوی، حسن (۱۳۸۰) دستور تاریخی فعل، دو جلدی، تهران: قطره
- اسحاقی، حمید (۱۳۷۵) وندهای تصریفی در زبان فارسی ، پایان نامة کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر میرعمادی، دانشکدة زبانهای خارجی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز
- افراشی ، آزیتا (۱۳۸۱) اندیشه هایی در معنی شناسی (یازده مقاله) ، تهران: انتشارات فرهنگ کاوش
- انوری ، حسن و گیوی، حسن (۱۳۶۳) دستور زبان فارسی، تهران: انتشارات فاطمی
- باطنی، محمدرضا (۱۳۷۸) توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی، تهران: انتشارات امیرکبیر
- بصاری،طلعت (۱۳۵۴) دستور زبان فارسی،تهران:طهوری
- پیرشفیعی، سرور (۱۳۶۱) فرایندهای واژه سازی در زبان فارسی، پایان نامه کارشناسی
نظرات شما عزیزان:
